یادداشت
فشار محور تركیه-آذربایجان بر محورهای تجاری-ترانزیتی ایران
هم ماشین: کارشناس حوزه حمل و نقل بین المللی اعتقاد دارد که صلح نامه قره باغ به شکل جدی تری محورهای ترانزیتی ایران را تهدید می کند.
به گزارش هم ماشین به نقل از مهر، علی ضیایی، کارشناس حوزه حمل و نقل بین المللی در یادداشتی به تهدیدهای ناشی از صلح نا مه قره باغ برای محورهای ترانزیتی ایران پرداخته است که متن کامل آن از نظرتان می گذرد: محورهای ترانزیتی میان کشورها از مهم ترین ملزومات جهت برقراری مبادلات تجاری و ترانزیتی بین المللی است. یکی از مهم ترین کشورهای طرف تجارت ایران روسیه است که افق های تجاری گسترده ای جهت مبادلات اقتصادی با این کشور تعریف می شود. هم اکنون ایران بوسیله خاک دو کشور همسایه، یعنی آذربایجان و ترکمنستان به روسیه متصل است. استفاده از مرزهای مشترک با ترکمنستان علاوه بر محدودیت های دولت ترکمنستان بر ترانزیت کالای کشورهای خارجی، مستلزم عبور محموله ها از خاک سه کشور ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان است که هر کدام از این کشورها به صورت جداگانه هزینه هایی مانند حق گمرک و ترانزیت از محموله ترانزیتی دریافت می کنند. مسیر غرب دریای خزر اما مستلزم عبور کالا تنها از خاک جمهوری آذربایجان جهت رسیدن به روسیه است. در همین راستا اغلب محموله های صادراتی ایران به روسیه از گذشته تا کنون متکی به ترانزیت از محورهای مواصلاتی جمهوری آذربایجان بوده و طبق توافقات سران سه کشور ایران، روسیه و آذربایجان اصلی ترین کریدور ترانزیتی ایران به روسیه از راه خاک جمهوری آذربایجان تعریف شده و پایانه باری آستارا مدخل ورود کامیون ها و محموله های ترانزیتی ایران به روسیه از خاک آذربایجان است. این پایانه ظرفیت عبور روزانه ۳۰۰ کامیون را دارد، اما به علت اعمال محدودیت های دولت آذربایجان، ظرفیت کامل این پایانه مورد استفاده قرار نگرفته و تابحال روزانه در حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ کامیون از این مرز عبور می کرده است. این روند اما بعد از توافق صلح قره باغ در ماه گذشته کاملاً تغییر نمود و از چند هفته گذشته تابحال محدودیت های بسیار سنگینی از طرف دولت باکو بر عبور کامیون ها و محموله های ترانزیتی ایران اعمال می شود. این محدودیت ها به بهانه کشف مواد مخدر از بارهای ترانزیتی اعمال شده و روند این بازرسی ها سبب گشته تا نرخ عبور کامیون ها در عمل به حدود ۲۰ دستگاه در روز برسد و صفی چند کیلومتری از کامیون های ترانزیتی پشت مرز آستارا تشکیل گردد. این در شرایطی است که تابحال چنین محدودیت هایی متوجه بارهای ترانزیتی ایران نبود. هم اکنون بیشتر کالاهای صادراتی ایران به روسیه محصولات کشاورزی، شامل میوه و صیفی جات است. این محصولات به علت فاسد شدن در مدت زمان طولانی نیاز دارند تا در زمان کوتاهی از مبدا به مقصد، یعنی روسیه برسند، طوری که زمان مطلوب برای حمل این کالاها کمتر از یک هفته می باشد. معطل ماندن بار پشت مرزها در هفته های اخیر سبب شده تا خیلی از محموله های صادراتی فاسد شده و ارزش خویش را از دست بدهند. علاوه بر این، نیروهای دولت آذربایجان مبادرت به گشودن پلمب محموله ها و بسته بندی تجاری بارها جهت بازرسی بوسیله سگ های موادیاب می کنند که این اقدام سبب تماس هوا با محصولات غذایی و تسریع افساد آنها می شود و این روند باعث ضرر خیلی از تولیدکنندگان و تجار ایرانی گردیده است. اما ریشه این حرکات دولت باکو را می توان در اتفاقات بزرگ تری که در منطقه رخ داده جستجو کرد. اوج این اتفاقات انعقاد موافقتنامه صلح قره باغ بود که بعد از حدود یک ماه و نیم درگیری میان دولت های ارمنستان و آذربایجان در بیستم آبانماه سالجاری به امضا رسید و به علت حمایت مستقیم رژیم ترکیه از دولت باکو در خلال جنگ، باعث تعمیق بیشتر از پیش روابط دو دولت یاد شده گردید. اتفاقی که سبب نفوذ بیشتر ترکیه در آذربایجان شده و اثرات آنرا در مواردی مانند مسائل موجود در مرز آستارا هم می توان مشاهده نمود. همچون مهم ترین مزیت های تجاری ایران در روسیه، صادرات میوه و سبزیجات زمستانی است و سالانه در فصل های پاییز و زمستان حجم صادرات و ترانزیت محصولات ایرانی به این کشور افزایش قابل ملاحظه ای می یابد. کیفیت بالا و قیمت پایین این کالاها رقیبی جدی برای فراورده های کشاورزی ترکیه در این ایام به حساب می آید، اما ترکیه با در دستور کار قرار دادن رقابتی مخرب، این دفعه با کمک دولت باکو مبادرت به حذف رقبای ایرانی از بازار محصولات کشاورزی زمستانی روسیه می نماید. این اقدام مشترک دولت های باکو و آنکارا سبب در تنگنا قرار گرفتن خیلی از تجار ایرانی و تهدید تجارت ایران به روسیه شده است. از طرفی اما صلح نامه قره باغ به شکل جدی تری محورهای ترانزیتی ایران را تهدید می کند. در صورت بر قراری کریدور «مقری» که نخجوان و غرب آذربایجان را از راه خاک ارمنستان به یکدیگر متصل می کند، علاوه بر حذف خط ترانزیتی نخجوان-آذربایجان که از خاک ایران می گذرد، ترکیه به دریای خزر متصل شده و با همکاری دولت های عضو «شورای کشورهای ترک» در شرق دریای خزر می تواند در قامت رقیبی جدی برای کریدور ترانزیتی شرق به غرب ایران ظاهر شود. این کریدور در صورت راه اندازی، با اتصال چین به اروپا قدمی در جهت حذف ایران از طریق ابریشم بوده و اهداف ایران در برخورداری از منافع سرشار اقتصادی و سیاسی این مسیر را مورد تهدید جدی قرار خواهد داد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب