تجربه مرحله حاد بحران آبی در كشور
یک پژوهشگر منابع آب ضمن تشریح پدیده خشکسالی انسان نهاد اظهار داشت: در حال حاضر کشور ما در مرحله حاد بحران آبی قرار دارد و علاوه بر از دست رفتن تالاب ها، سطح آب های زیرزمینی نیز طی سالیان اخیر به علت اضافه برداشت ها تغییرات کاهشی شدیدی یافته است.
داود مشیرپناهی در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به این که برقراری شرایط طبیعی در تالاب ها نشان دهنده وضعیت حوضه آبریز بالا دست آنها است، اظهار نمود: تالاب ها در زندگی انسان دارای نقش های مهمی هستند. ازجمله آنها میتوان به کمک به حفظ تنوع زیستی و به معیشت جوامع محلی اشاره نمود. مشارکت در شرایط اقلیم محلی و حتی تأمین نیاز آبی گیاهان اطراف، در مهار سیلاب ها و ذخیره سازی آب حاصل از آن و در حفظ شرایط آب های زیرزمینی و سطحی از دیگر نقش های تالاب هاست.
طبیعت و تالاب ها توانایی خود برای سازگاری با کم آبی را از دست داده اند
وی در ادامه ضمن اشاره به اثرات سوء تغییراقلیم، خشکسالی و فعالیتهای انسانی روی تالاب ها اظهار داشت: خشکسالی های هواشناسی سبب می شود آبی که از راه بارش ها بعنوان اصلی ترین منبع تأمین آب در اختیار تالاب ها قرار می گیرد، کاهش پیدا کند. در چنین شرایطی اگر سیستمی طبیعی مانند حوضه آبریز تالاب دستخوش تغییرات انسانی نشده باشد، تالاب به صورت ذاتی خویش را با شرایط کم آبی سازگار می کند اما اگر دخالت های انسانی در حوضه های آبریز تالاب ها زیاد باشد، طبیعت و تالاب این قابلیت خویش را از دست خواهند داد و این مشکلی است که امروزه در کشور ما و حتی مناطق دیگر دنیا به وجود آمده است.
فعالیت های انسانی سبب تشدید آثار خشکسالی می شود
این پژوهشگر منابع آب افزود: ازاین رو میتوان اظهار داشت که فعالیتهای انسانی سبب تشدید آثار خشکسالی و منجر به بروز پدیده ای با عنوان «خشکسالی انسان نهاد» می شود. این مساله سبب گشته است که حتی در سال هایی که مقدار بارش ها نرمال می باشد، شاهد کاهش روان آب ها و آب قابل استحصال باشیم.
عدم پرداخت حق آبه محیط زیست در دراز مدت آثار خطرناکی را به دنبال دارد
مشیر پناهی با تکیه بر اهمیت پرداخت حق آبه تالاب ها چه در دوران خشکسالی و چه در دوران ترسالی خاطرنشان کرد: عدم پرداخت حق آبه محیط زیست در دراز مدت آثار خطرناکی را به دنبال دارد که ما امروزه در ایران هم با آثار آن مواجه هستیم. بر این اساس میتوان اظهار داشت که تمامی منافع تالاب ها درحال از دست رفتن است و به جای آن با صدمه هایی مانند بروز طوفان های غبار و حتی طوفان های نمک و مهاجرت ساکنان اطراف تالاب ها به مناطق دیگر روبرو شده ایم.
برنامه های توسعه را بر مبنای شرایط اقلیمی ایران تدوین کنیم
این محقق مسائل منابع آب در ادامه اظهار داشت: در چنین وضعیتی ما باید شرایط اقلیمی کشور را بپذیریم و برنامه های توسعه را بر طبق این شرایط تدوین نماییم. ما باید بپذیریم که در ایران میزان آب های در دسترس و تجدیدپذیر محدود است و برداشت بی رویه از منابع آب مانند منابع آب زیرزمینی تبعات زیادی خواهد داشت. در واقع ما باید به اندازه ای که طبیعت به ما اجازه داده است برای صنعت، کشاورزی و محیط زیست برنامه ریزی برداشت از منابع آبی را تعریف نماییم و به نقطه تعادلی بین حفظ محیط زیست، منابع آبی و فرایند توسعه برسیم.
در مرحله حاد بحران آبی قرار داریم
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر کشور ما در مرحله حاد بحران آبی قرار دارد و علاوه بر از دست رفتن تالاب ها، سطح آب های زیرزمینی هم طی سالیان اخیر به علت اضافه برداشت ها تغییرات کاهشی شدیدی کرده است، اظهار نمود: نکته مهم این است که در چنین شرایطی باید به طرح های تغذیه ای منابع آب زیرزمینی بخصوص در دوران ترسالی اهمیت بیشتری داده شود.
کاهش ذخیره آب در آبخوان ها هم در خشکسالی ها و هم در ترسالی ها
به گفته وی برپایه تحقیقات انجام شده از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۸ به جز چهار سال، چه در دوران ترسالی و چه در دوران خشکسالی ما در ایران همواره با کاهش ذخیره آب در آبخوان ها مواجه بوده ایم البته در سال هایی که خشکسالی شدیدتر بود کاهش ذخایر هم شدت یافته است ولی به طورکلی در ترسالی ها هم منابع آب زیرزمینی شرایط خوبی نداشته اند. این مساله نشان دهنده بهره برداری ناپایدار از منابع آبی کشور است.
این پژوهشگر مدیریت منابع آب ضمن اشاره به این که منفی بودن تراز سطح آب سفره های زیرزمینی فارغ از شرایط اقلیمی نشان دهنده اثرات سوء فعالیتهای انسانی در حوزه محیط زیست است، خاطرنشان کرد: طی ۳۰ سال گذشته تولید محصولات کشاورزی دارای رشدی بیشتر از ۲۵۰ درصد بوده است حتی در سال هایی که کشور با خشکسالی های شدیدی مواجه بوده است تولیدات کشاورزی بیشتر از زمان ترسالی های قبل از آن گزارش شده است.
مشیرپناهی در انتها با تکیه بر این که مسائل در رابطه با حوزه آب چند بخشی و به صورت مستقیم بر موضوعات اجتماعی و اقتصادی اثرگذار می باشد، اظهار داشت: ما در مرحله اول باید شرایط اقلیمی و وجود شرایط حاد در منابع آبی را در کشور بپذیریم و برنامه های توسعه را با عنایت به سازگاری با این شرایط تنظیم نماییم. در مرحله بعد هم نیاز است که همه مردم و مسؤلان با عزمی ملی برای نجات منابع آبی با یکدیگر همکاری کنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب